Metody

Do podstawowych metod stosowanych w pracy z małymi dziećmi przy wdrażaniu wartości moralnych należą:

  • metoda zadaniowa ( powierzanie konkretnych zadań swoim wychowankom)
  • metoda modelowania ( dawanie im dobrego przykładu)
  • metoda sytuacyjna
  • burza mózgów
  • metody technik relaksacyjnych
  • muzykoterapia.
  • zabawa organizowana i spontaniczna;
  • twórczość plastyczna i artystyczna dzieci;
  • dobór i przybliżanie odpowiedniej literatury dziecięcej;

Zasady i normy postępowania

Kształcenie sposobów kulturalnego komunikowania się z otoczeniem:

  • samodzielne podejmowanie prostych obowiązków w domu i w przedszkolu
  • sprzątanie swoich zabawek, układanie książek
  • opieka nad swoim zwierzakiem
  • uwrażliwienie dzieci na potrzeby innych członków rodziny – spokojne i ciche zachowanie podczas gdy inni odpoczywają, opiekowanie się osobami chorymi, starszymi
  • uczenie się używania zwrotów grzecznościowych w określonych sytuacjach (dzień dobry, do widzenia, proszę, dziękuję, przepraszam)
  • dostarczenie dzieciom wzorców właściwego zachowania się (postawa nauczycielki, postacie z literatury, itp.)
  • utrwalenie nawyków kulturalnego zachowania się w miejscach publicznych
  • (w sklepie, autobusie, kinie)
  • poszanowanie własności i wytworów pracy kolegów
  • uczenie się mówienia miłych słów oraz dziękowania innym za te słowa
  • rozmawianie z dziećmi na temat prostych przepisów savoir – vivr’u, stosowanie ich w sytuacjach codziennych
  • szanowanie wspólnych zabawek i odkładanie ich na wyznaczone miejsce
  • opanowanie umiejętności kulturalnego jedzenia (np. nie mówienie z pełnymi ustami, używanie serwetki, itp.)
  • przyzwyczajanie dzieci do przestrzegania zasad dotyczących utrzymywania porządku i szanowania zieleni w najbliższym otoczeniu (papierki wrzucamy do kosza, nie depczemy trawników i skwerków, nie niszczymy drzew, krzewów)
  • nauczenie prawidłowych zasad ekologicznego zachowania (sortowanie śmieci, rozumienie potrzeby recyklingu itp.).

Systematyczne uświadamianie dziecku prawidłowych postaw prozdrowotnych, proekologicznych i nawyków higienicznych.

  • dostarczanie dzieciom wzorców właściwego zachowania w różnych sytuacjach (Zabaw typu „Cicho… głośno”, „Co byś zrobił gdyby….”, )
  • czynne uczestnictwo dzieci w zabawach organizowanych przez nauczycielkę (zabawy ruchowe, zestawy ćwiczeń gimnastycznych, spacery, wycieczki, pobyt na świeżym powietrzu)
  • uczenie się umiejętności dokonywania wyboru odpowiedniego ubrania stosownie do pogody (wykorzystanie pomocy dydaktycznych „Ubieram się sam”)
  • kształtowanie nawyku zjadania śniadania
  • systematyczne mobilizowanie dzieci do stosowania zabiegów higienicznych oraz mycia rąk przed posiłkami i po wyjściu z ubikacji
  • rozumienie potrzeby wizyt kontrolnych u lekarza pediatry oraz stałego kontrolowania i leczenia zębów – spotkania z lekarzem, wizyta w gabinecie stomatologicznym
  • stosowanie w zajęciach różnych form sprzyjających zrozumieniu potrzeb własnych i kolegów (drama, pedagogika zabawy, itp.)
  • uświadamianie dzieciom konieczności spożywania owoców i warzyw jako źródła witamin (poprzez spożywanie posiłków w przedszkolu, zajęcia dydaktyczne, zajęcia gospodarcze, hodowle prowadzone w kąciku przyrody, filmy edukacyjne itp.)
  • udział w programie „ Kubusiowi Przyjaciele Natury”
  • umiejętność radzenia sobie w razie choroby.

Uświadamianie dziecku konieczności przestrzegania zasad bezpieczeństwa.

  • cykliczne spotkania z policjantem: „Bądź ostrożny na drodze”, „Obcy niebezpieczny”, „Policjant moim przyjacielem”, „Bezpieczna zima’, „Bezpieczne wakacje”
  • ustalenie zasad warunkujących bezpieczeństwo podczas pobytu w przedszkolu (sala, teren) oraz na wycieczkach
  • przestrzeganie zakazu spożywania produktów nieznanego pochodzenia (owoce, rośliny, grzyby, słodycze otrzymywane od obcych)
  • przestrzeganie zakazu rozmawiania z obcymi, wpuszczania ich do domu pod nieobecność rodziców i udzielania jakichkolwiek informacji o domu i rodzinie
  • omówienie sposobu postępowania w razie złego samopoczucia, skaleczenia, określonej dolegliwości
  • zapamiętanie własnego imienia i nazwiska oraz adresu zamieszkania
  • w toku zajęć scenek rodzajowych, dramy poznanie konsekwencji niebezpiecznych zabaw i zachowań
  • poznanie niektórych możliwości radzenia sobie w sytuacjach zagrażających własnemu bezpieczeństwu
  • wyrobienie umiejętności wezwania pomocy w razie potrzeby
  • oglądanie slajdów, filmów o właściwym zachowaniu w ZOO
  • spotkanie z weterynarzem – omówienie zachowań zwierząt, gdy: zwierzę jest zdenerwowane, boi się, gdy jest chore
  • rozumienie przestrzegania zasad kodeksu drogowego dla pieszych
  • dostarczenie wzorców właściwego zachowania na ulicy (wycieczki na skrzyżowanie, filmy edukacyjne, książki)
  • zorganizowanie quizu „Umiem się bezpiecznie poruszać po drodze”
  • przedstawienie teatralne w wykonaniu przedszkolaków „Kto tam?”

Wdrażanie do przestrzegania norm i zasad współżycia w grupie rówieśniczej.

Kontroluj swoje zachowanie

  • ustalenie reguł i norm życia w grupie, przestrzeganie ich:
  • zgodnego zachowania się podczas zabaw
  • kulturalnego włączani się do zabaw kolegów
  • korzystania ze sprzętu i zabawek
  • mądrego rozwiązywania zaistniałych konfliktów
  • porozumiewania się umiarkowanym głosem
  • przestrzeganie zasad podporządkowania się dyżurnym np. łazienka, sala
  • ponoszenie konsekwencji łamania przyjętych umów
  • reagowanie na umówione sygnały np. sygnał kończący zabawę
  • uczenie dzieci właściwego zachowania w stosunku do innych ( nie stosujemy obraźliwych słów)
  • uczenie dzieci umiejętności określania swoich uczuć, wyrażania swoich oczekiwań w sposób zrozumiały dla innych
  • zapoznawanie z bezpiecznymi sposobami rozładowywania emocji nie wyrządzając krzywdy innym (np. gryzmolenie po kartce, zgniatanie gazety, darcie papieru)
  • poznawanie wzorców właściwego zachowania (postawa nauczyciela, postacie z literatury)
  • uczenie właściwego przyjmowania pochwał i krytyki
  • poszukiwanie sposobów nagradzania sukcesów innych
  • udział w inscenizacjach dziecięcych z wykorzystaniem literatury
  • rozróżnianie prawdy, fałszu, fantazji, kłamstwa w utworach literackich i w sytuacjach codziennych
  • podejmowanie prób oceny i ocenianie postępowania bohaterów bajek i opowiadań
  • układanie zakończeń historyjek obrazkowych, przewidywanie skutków złego postępowania, wyciąganie wniosków
  • rozumienie konsekwencji kłamstwa dla siebie i innych
  • podejmowanie oceny postępowania własnego i kolegów w konkretnych sytuacjach
  • włączanie zabaw dramowych jako element bloku integracyjnego określającego samopoczucie dziecka
  • systematyczne prowadzenie rozmów, wyjaśnień, wymiany zdań
  • i przedstawienie argumentów dotyczących własnych ocen i odczuć, liczenie się z odczuciami drugiej osoby
  • uczenie tolerancji i zrozumienia dla odmienności
  • uczenie się mówienia o rzeczach miłych, wyrażanie dezaprobaty dla zachowań negatywnych
  • przygotowanie dziecka do podjęcia nauki szkolnej i umiejętnego radzenia sobie w dalszym życiu.

Bądź koleżeński

  • zawieranie umów z dziećmi dotyczących właściwego zachowania w przedszkolu, konsekwentne ich przestrzeganie
  • interesowanie się wytworami swoich kolegów, dostrzeganie wysiłku włożonego w ich powstanie, poszanowanie własności i wytworów pracy kolegów
  • rozumienie, że inni mają takie same potrzeby jak ja: uczestnictwa w zabawach, korzystania z zabawek, spożywania słodyczy (w związku z tym dzielenie się nimi)
  • uczenie się właściwego zachowania podczas rozwiązywania zaistniałego konfliktu – używanie zwrotów grzecznościowych, korzystanie z pomocy i doradztwa nauczycielki, zrozumienie tego, co przeżywają inni
  • słuchanie kolegów pełniących dyżur w grupie, podporządkowywanie się ich poleceniom i uwagom
  • wyrabiane nawyku uprzejmego witania się z kolegami spotkanymi w szatni lub na podwórku (mówienie dzień dobry, skinienie ręką, itp.)
  • sprawianie radości choremu koledze przez: wspólne napisanie listu, przygotowanie upominku, odwiedziny
  • dostrzeganie i przeciwstawianie się przejawom samolubstwa, okrucieństwa, przezywania, dokuczania (rozumienie przeżyć z tym związanych)
  • sprawianie radości innym dzieciom przez składanie życzeń imieninowych, urodzinowych, wykonywanie dla nich upominków
  • opiekowanie się nowymi kolegami oraz tymi, którzy tej pomocy potrzebują (rozumienie ich zagubienia i nieporadności)

Zapoznanie dzieci z tradycjami rodzinnymi i narodowymi.

  • pobudzanie ciekawości do interesowania się historią i tradycjami swojej rodziny
  • wzmacnianie więzi rodzinnych poprzez udział rodziców i dziadków w uroczystościach organizowanych w przedszkolu, zajęciach otwartych, festynach.
  • wykonanie drzewa genealogicznego swojej rodziny
  • prowadzenie rozmów i zajęć dotyczących poznawania pracy zawodowej rodziców i dziadków, zapraszanie przedstawicieli na zajęcia do przedszkola
  • realizowanie tematów kompleksowych dotyczących poznawania zawodów: np. strażaka, policjanta, lekarza, policjanta, nauczyciela
  • w trakcie zajęć oraz przy każdej nadarzającej się okazji uświadamianie dzieciom ich przynależności narodowej – jesteśmy Polakami, mówimy po polsku, rozumiemy znaczenie słowa ojczyzna
  • zapoznawanie dzieci z barwami narodowymi, godłem i hymnem Polski
  • pomaganie w orientowaniu się na mapie Polski

Zasady, których powinny przestrzegać dzieci w określonym wieku:

Dziecko 3-4 – letnie powinno:

  1. nie oddalać się od wychowawcy i rodziców,
  2. myć ręce przed posiłkami, po powrocie z placu zabaw oraz po wyjściu z ubikacji,
  3. informować dorosłych o dolegliwościach,
  4. zjadać urozmaicone posiłki,
  5. znać swoje imię i nazwisko,
  6. nie bawić się zapałkami,
  7. wystrzegać się agresywnych zachowań,
  8. nie szkodzić drugiemu człowiekowi,
  9. szanować zabawki i odkładać je na wyznaczone miejsce,
  10. spokojnie oczekiwać na swoja kolej w zabawie.

Dziecko 5 – letnie powinno:

  1. używać form grzecznościowych,
  2. okazywać szacunek dorosłym,
  3. używać umiarkowanego tonu głosu,
  4. ubierać się stosownie do temperatury powietrza,
  5. nie oglądać zbyt długo telewizji,
  6. bawić się w miejscach do tego przeznaczonych,
  7. nie przyjmować prezentów od obcych,
  8. przestrzegać zasad ruchu drogowego,
  9. znać swój adres zamieszkania,
  10. nie dotykać urządzeń elektrycznych bez nadzoru dorosłych,
  11. szanować cudzą własność,
  12. dbać o porządek wokół siebie,
  13. kulturalnie zachowywać się w miejscach publicznych,
  14. przestrzegać reguł współżycia w grupie,
  15. umieć wygrywać i przegrywać.

Dziecko 6 – letnie powinno:

  1. dostrzegać i rozumieć potrzeby innych oraz akceptować ich odmienność,
  2. nie korzystać zbyt długo z komputera,
  3. przestrzegać zawartych umów,
  4. słuchać co mówią inni,
  5. pomagać młodszym lub mniej sprawnym dzieciom,
  6. zachować się spokojnie podczas, gdy inni odpoczywają,
  7. zaopiekować się osobą starsza lub chorą,
  8. posiadać umiejętność kulturalnego zachowania się przy stole,
  9. znać konsekwencje łamania ustalonych reguł zachowania,
  10. znać sposoby bezpiecznego rozładowywania napięć,
  11. samodzielnie rozwiązywać konflikty i nieporozumienia,
  12. umieć sprawić przyjemność drugiemu człowiekowi,
  13. potrafić wyrazić opinię i zareagować odpowiednio na negatywne zachowanie innych,
  14. potrafić przeprosić i przyznać się do winy,
  15. czuć potrzebę pogłębiania własnej wiedzy i rozwijania zainteresowań,
  16. być dumnym z przynależności narodowej.

Dziecko 7 – letnie i starsze (niepełnosprawne) powinno:

  1. odpowiednio zachować się w razie zagrożenia (zwrócenie się o pomoc),
  2. korzystać z pomocy innych w razie potrzeby,
  3. zwrócić się o pomoc do drugiego dziecka lub dorosłego, jeśli nie radzi sobie samo,
  4. wyrażać własne uczucia, emocje oraz oczekiwania wobec innych.

Bibliografia

  1. Bogdanowicz M., Kisiel B., Przasnysza M., Metody Weroniki Sherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka, WsiP, Warszawa 1996r.
  2. Faber A. Mazlish E. Jak mówić żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać żeby dzieci do nas mówiły, Media Rodzina, Poznań 1992
  3. Generowicz W., Różewicz L., Witosławska M., Wruk S., Mamo, tato!- pomóżcie mi zrozumieć i odkryć siebie, Płock 2004r.
  4. Gniesbeck J., Zabawy dla grupy, Wydawnictwo „Jedność”, Kielce 1999r.
  5. Gordon T., Wychowanie bez porażek, Warszawa 1991r.
  6. Sawicka A., Współpraca przedszkola z rodzicami, Warszawa 1998r.
  7. Walczyna J., Kształtowanie postaw społeczno-moralnych dzieci w wieku przedszkolnym, WSiP, Warszawa 1978r.

Podstrony sekcji: